‘Obez’ kediler, aşırı yağ birikimi nedeniyle optimal ağırlığın en az %20 daha ağır olan kedilerdir. Kediler, optimal ağırlığın %10 ila %19 daha ağır olduğunda ‘kilolu’ kabul edilir. İdeal olarak, kediler optimal vücut ağırlığını korumak için beslenmelidir. Uzun süreli çalışmalar, hem obezitenin hem de aşırı zayıflığın yaşam beklentisini kısalttığını göstermektedir.
Vücut ağırlığı, bir kedinin kilo alıp almadığını değerlendirmek için kullanılabilir. Ancak ideal bir ağırlık belirlemek, kedinin yaşına ve cinsine bağlıdır. Bu nedenle, vücut durumunu değerlendiren bir ölçek (vücut durumu skoru, VDS) genellikle kullanılır. Bu ölçek, kedinin vücut durumunu 1-5 arasında derecelendirir. VDS 1 çok zayıf, 3 ideal ve 5 obez olarak kabul edilir. Obez bir kedi, kaburgaların kalın bir yağ tabakasıyla kaplı olduğu, kemik çıkıntılarının tamamının orta kalınlıkta bir yağ tabakasıyla kaplı olduğu ve kedinin karın altında bir sarkık ‘etek’ olduğu (bel bölgesi olmadığı) durumdur. Aşağıdaki tablo, kedinizin vücut durumunu ve genel kas durumunu değerlendirmek için kullanışlı bir yoldur.
Obezitenin gelişimi için riskler
Kedilerin kilo alması, uzun bir süre boyunca “pozitif enerji bakiyesine” sahip olmaları durumunda gerçekleşir, bu da aldıkları kalorilerin kullandıklarından daha fazla olduğu anlamına gelir. Artan enerji yağ olarak depolanır. Çoğu durumda vücut, enerji alımını enerji kullanımına denk getirecek şekilde düzenleyebilir ve vücut durumunu “ayar noktası” etrafında korur. Bununla birlikte, bazı faktörler bu ayar noktasını etkileyebilir ve kediyi kilo almaya yatkın hale getirebilir.Safkan kediler, soysuz kedilere göre obezite geliştirme olasılıkları daha düşüktür. Kısırlaştırılan kediler, tamamen doğal olanlara göre daha kolay kilo alırlar. Bir kedi kısırlaştırıldığında, metabolik hız yaklaşık %20 azalır, bu nedenle kısırlaştırılan kediler, vücut durumunu korumak için tamamen doğal kedilere göre daha az yiyecek gerektirir. Aktivite, bireyin enerji gereksinimine önemli ölçüde katkıda bulunabilir. Azalmış aktiviteye veya egzersiz fırsatlarının sınırlanmasına sahip kediler, aktif kedilere göre kilo alma riski daha yüksektir. Doğal olan kedilerin dolaşma eğilimi vardır. Kısırlaştırma, dolaşma isteğini azaltır ve kedinin yapacağı fiziksel aktivitenin miktarı azalır.Kedinin yaşı da obezite yaygınlığıyla ilişkilendirilmiştir. 2 yaşın altındaki kedilerin kilolu olma olasılığı daha düşüktür, oysa 2 ila 10 yaş arasındaki kediler daha az enerjiye ihtiyaç duyar ve dolayısıyla kilolu olma olasılıkları daha yüksektir. Yaşlı ve geriatrik kedilerin (10 yaşın üzerindeki kediler) genellikle kilolu olma ihtimalleri düşüktür.Kedilere çok lezzetli ve enerji yoğun bir diyet vermek, aşırı yemeye ve obeziteye yatkınlığı artırır, özellikle bu tür yiyecekler serbestçe mevcut veya aşırı “ödül” olarak kullanılıyorsa. Bunun yanı sıra, iştahı artıran veya metabolik hızı azaltan belirli ilaçlar kilo alımına yatkınlık oluşturabilir. Kilo alımıyla ilişkilendirilen yaygın ilaçlar arasında kortikosteroidler (örneğin prednizolon), amitriptilin ve siproheptidin bulunur.
Obezitenin Tedavisi
Kedilerin çok hızlı kilo vermesi tehlikelidir çünkü bu, açlık sırasında metabolizmada meydana gelen değişiklik sonucu karaciğere yağların depolanmasıyla sonuçlanan potansiyel olarak ölümcül bir karaciğer hastalığı olan hepatik lipidosis gelişimine yatkınlık oluşturur. Yavaş ve sürekli bir şekilde kilo verilmesi idealdir; aşırı kilolu bir kedinin ideal vücut kondisyonuna ulaşması bir yıla kadar sürebilir. Bir veteriner cerrah, uygun bir beslenme ve egzersiz planını dikkatli bir izlemeyle birleştiren bir kilo verme programı hazırlayabilir. Günlük temas halinde olduğunuz bir kediye kilo kaybını görmek çok zordur. Ayrıca düzenli veteriner kontrolüne giderek kilo kaybının çok hızlı olmadığından emin olmak da önemlidir.Kediler etobur hayvanlardır ve insanlar ve köpeklerin aksine hayatta kalmak için diyetlerinde ete ihtiyaç duyarlar. Küçük av memelilerinden oluşan doğal bir kedi diyeti yüksek proteinli ve düşük karbonhidratlı olurdu. Kedilerin kilo vermesine yardımcı olmak için, yüksek proteinli, düşük yağ ve düşük karbonhidrat içeren veteriner diyetleri tasarlanmıştır. Bu, kedinin yağ kaybetmesine ve aynı zamanda kas kütlesini korumasına yardımcı olur.Uygun bir diyetin yanı sıra, kediler oyunu artırarak veya ev içinde hareket etmeye teşvik edilerek egzersiz yapmaları teşvik edilebilir (tasma kullanarak veya mama kabının yerini değiştirerek merdiven çıkmak gibi). Bulmaca mama kapları da fiziksel ve duygusal refahı artırdığı bulunmuştur.
Optimal durumu koruma
Bir kedi hedef kilosuna ulaştığında, ‘hafif’ ya da düşük kalorili bir yiyecek tercih edilebilir. Bu diyetler, daha az aktif kediler için tasarlanmıştır ve normal bakım yiyeceklerindeki kadar çok kalori içermez. Her gün gözlemlediğiniz bir kedinin kilo kaybını görmek zor olabilir, ancak kilo almanın erken aşamalarını görmek de eşit derecede zor olabilir. Yağın tekrar geri dönmesini önlemek için düzenli kilo kontrollerinin devam etmesi gerekmektedir.