Mansa Musa Kimdir?

Mansa sözlük anlamı olarak kralların kralı olarak tanımlanmaktadır. Mansa Musa ise tarihteki en ünlü Afrikalı hükümdarlardan biridir. Bunun en büyük sebebi krallığının zenginliğinin boyutudur. Mansa Musa’nın doğum tarihi kesin olarak bilinmese de 1280’li yıllarda doğduğu düşünülmektedir. Muhammed ibn Gao yerine 1312 yılında Mali İmparatorluğu tahtına geçmiştir. Mansa Musa, 1312-1337 yılları arasında Mali İmparatorluğu’nun hükümdarıydı ve büyük zenginliği ve gücüyle tanındı. Musa dindar bir Müslümandı ve camilere ve diğer dini kurumlara çok sayıda bağışta bulundu. Ayrıca, 1324 yılında Mekke’ye destansı bir hac yolculuğu gerçekleştirmiş ve bu yolculuk sırasında fakirlere altın dağıtmıştır. Ölümü ile ilgili çeşitli teoriler olsa da 1330’lu yıllarda doğal sebeplerle öldüğü düşünülmektedir.

Mansa Musa Serveti

Mansa Musa, Büyük Mali İmparatorluğu’nun zengin bir hükümdarıydı. O kadar büyük bir servet biriktirmişti ki, serveti tüm dünyada, hatta Avrupa’da bile konuşulmuştur. Onu tarihsel açıdan bu kadar önemli kılan şey, muazzam zenginliğidir; zira bu zenginliği görkemli mimari ve eğitim projelerini finanse etmek için kullanmıştır. Mansa Musa, 1324 yılında çıktığı Hac yolculuğunda, güzergahındaki ülkelerde insanlara o kadar fazla altın, gümüş ve mücevherler (18 tondan fazla değerli metal taşıdığı düşünülmektedir.) hediye etti ki bu birçok ülkede enflasyona sebep oldu ve on yıllarca düzelmeyecek ekonomik değişimlere sebep oldu. Bu yaşanan enflasyonun etkileri Avrupa’da dahi görüldü.  Mansa Musa’nın serveti günümüzde 400 milyar dolar olduğu tahmin edilmektedir. Mali İmparatorluğu döneminde, altın, tuz, fildişi, kola fındığı ve köle ticaretlerinin merkezi konumundaydı. Bu sayede, İmparatorluk döneminin en zengin ülkesi olmuştur. 

Mansa Musa ve İslam’a Etkisi

Mansa Musa, ülkesinde İslam’ın yayılması için birçok eser yaptırdı. Döneminde üretilen en ünlü mimari eserlerden biri Bamako’da inşa ettirdiği Ulu Cami’dir. Mansa Musa sadık bir Müslümandı, yani mimari eserleri öncelikle camiler gibi dini yapılardı. Bölge genelinde pek çok yeni şehir kurmuş ve Afrika mimarisi tarzında pek çok cami inşa ettirmenin yanı sıra geleneksel tarzda minareler de yaptırmıştır. Önceki mimari tarzları takip etmek yerine, ileriye dönük mimari tasarımlar üzerinde etkisi olan değişiklikler uyguladı; öyle ki, onun tarafından üretilen bu mimari eserler bugün hala Batı Afrika’da bulunabilir. Bu durum geçerliliğini korurken, Djenne Ulu Camii, aradan geçen bunca zamana rağmen kültürel önemi göz önüne alındığında, ona atfedilen en etkileyici mimari başarı olarak kabul edilmektedir.

Mansa Musa ve Afrika’ya Etkisi

Mansa Musa, 1312-1337 yılları arasında hüküm süren Mali İmparatorluğu’nun onuncu Mansa’sıydı . Saltanatı büyük bir siyasi istikrar, göz alıcı bir büyüme ve zenginlik dönemiydi. En önemlisi, Batı Afrika’ya eşi benzeri görülmemiş düzeyde bir Müslüman kültürü ve etkisi getirdi. Mükemmel yönetim becerileri ve İslam kültürünü Sahra-altı Afrika’ya yayma kararlılığı sayesinde, birçok kişi I. Musa’yı Afrika tarihinin en etkili hükümdarlarından biri olarak kabul etmektedir. Zenginliği ve hem İslam’a hem de genel olarak Batı Afrika kültürüne yaptığı birçok katkı ile hatırlanmaktadır. Mali’den akademisyenlerin Kahire’de ya da diğer bilgi merkezlerinde eğitim görmelerini desteklemiş ve bağışladığı altınları iyi amaçlar için kullanmıştır. Onun 1337’deki ölümünden sonra Mali güçlü bir krallık olarak gelişimini sürdürdü ve sonunda dış tehditler, sivil huzursuzluk ve iklim değişikliği gibi olası faktörler nedeniyle gerileme yaşadı. Bu tarihi gerilemeye rağmen, Mansa Musa’nın mirası bugün Afrika kültürü içinde güçlü bir şekilde varlığını sürdürmekte ve Mali, Batı Afrika’da saygın bir ulus olarak varlığını sürdürmektedir. Dolayısıyla, zaman değişse de Mansa Musa gibi büyük liderlerin miraslarının zamana meydan okuduğu söylenebilir.

Mansa Musa’dan Sonra Mali İmparatorluğu

Mansa Musa’nın ölümünden sonra yetersiz yöneticiler ve taht kavgaları sebebiyle Mali İmparatorluğu gücünü kaybetti. Süregelen taht kavgaları ve savaşlar Mali İmparatorluğu’nun gücünü azalttı ve 1670 yılında İmparatorluk dağıldı.