Psikolojide Bağlanma Kuramı nedir?

Bağlanma Kuramı, insanların yakın ilişkilerde nasıl davrandıklarını ve hissettiklerini anlamak için kullanılan bir psikolojik kuramdır. Kuram, insanların ilk yaşamlarında, özellikle de bebeklik döneminde, bakım verenleri ile kurdukları bağlantıların ilerleyen yaşamlarında da etkili olduğunu savunur. Bağlanma kuramı, İngiliz psikolog John Bowlby tarafından geliştirilmiştir. Bağlanma kuramı, insanların yakın ilişkilerindeki davranışlarının temelinde yatan psikolojik süreçleri anlamamızı sağlar. Bu kuram, terapi süreçlerinde de kullanılmaktadır ve insanların yakın ilişkilerindeki zorluklarını çözmeye yardımcı olmak için farklı terapi teknikleri geliştirilmesine yol açmıştır.

Güvensiz bağlanma çeşitleri/tarzları/stilleri nelerdir? Hangi davranışlar gözlemlenir?

Bağlanma kuramına göre, insanların yakın ilişkilerinde güvensiz bağlanma tarzları üç ana kategoriye ayrılır: kaygılı bağlanma, kaçıngan bağlanma ve kaygılı kaçıngan bağlanma.
Kaygılı Bağlanma: Bu tarzda, insanlar ilişkilerinde sürekli endişe ve kaygı yaşarlar. Kendi değerlerine ve sevgiye olan ihtiyaçlarını dile getirmekte zorlanırlar, bu nedenle ilişkilerde tutarsız davranışlar sergileyebilirler. Bu tarzdaki insanlar, genellikle ebeveynleri tarafından öngörülemez bir şekilde sevildikleri için bu tarzı geliştirirler.
Kaygılı bağlanma stiline sahip bireyler için öneriler:
*Gerçek ilişki ihtiyaçlarınızı bilin ve kabul edin: Bir ilişkide kaygılı bağlanma stilinizi göz önünde bulundurarak ihtiyaçlarınızı anlayın. Bu ihtiyaçlarınız karşılanmadığında tam anlamıyla mutlu olamazsınız. İhtiyaçlarınızı karşılayan bir partner bulmanın yolu, öncelikle bir ilişkiden yakınlık, ulaşılabilirlik ve güven anlamında ne beklediğinizi tam olarak bilmekten ve bunların hakkınız olduğunu inanmaktan geçer. Sonrasında bu bilgiyi kullanarak biriyle flört ettiğinizde karşınızdakinin bu ihtiyaçlarınızı karşılama yeterliliği olup olmadığını tespit etmekle başlayın.
*Kaçıngan adayları önceden tanıyın ve eleyin: Eğer aday karmaşık mesajlar veriyorsa, ideal bir ilişkiye özlem duyuyor ve umutsuzca “o kişi”yle tanışmak istiyorsa, duygusal sağlığınızı umursamıyorsa, “fazla muhtaç”, “hassas” olduğunuzu ya da “fazla tepki verdiğinizi” iddia ediyorsa, ona rahatsızlık veren şeyleri söylediğinizde yok sayıyorsa, kaygılarınızı “mahkeme salonundaymış” gibi duygusuzca ele alıyorsa ya da mesajlarınız karşıya bir türlü ulaşmıyorsa kaçıngan bağlanma stiline sahip olabilir.
*Tamamen kendiniz olun ve etkin iletişimi kullanın: Kaygılı bağlanan bireylerin çoğu çok talepkar ya da çok muhtaç olduklarını düşünerek partnerin mesafe ve sınır ihtiyaçlarına uyum göstermeye çalışırlar. Soğukkanlı ve kendi kendine yeten bir dış görünüşe sahip olmak, isteklerini gizlemek ve memnuniyetsizliklerini perdelemek yoluna giderler. Böyle yapıldığında birçok şeyi kaçırırsınız.
*Bir insana daha en başından takılıp kalmak yerine çeşitli insanlara şans vermeyi deneyin: Kaygılı bağlanma stiline sahip olduğunuzda hızlı bağlanırsınız. Bağlanma sisteminiz harekete geçtiğinde karşıdaki insanın yakınlığına ihtiyaç duyabilir, ilişkinin yürümesi için elinizden geleni yapabilirsiniz. O kişinin sizin için doğru kişi olup olmadığını muhakeme etme yeteneğinizi kaybetmeniz olasıdır. Çeşitli insanlara şans verdiğinizde ise olası partnerleri daha nesnel bir biçimde değerlendirme yeteneğinizi korursunuz. Bağlanma sisteminizin hassasiyetini azaltarak onu sizi daha az zorlayacak hale getirirsiniz.
*Güvenli insanlara şans verin: Tanıştığınız kişinin güvenli bağlanan biri olduğunu fark ettiğinizde sizin için uygun olup olmadığı konusunda dürtüsel davranmayın. Öncelikle, başta sıkılabileceğinizi kendinize hatırlatın. Ne de olsa bağlanma sisteminiz harekete geçmediği için çok daha az dram yaşanacaktır. Biraz zaman tanıyın. Kaygılı biriyseniz sakinliği otomatik bir biçimde ilgisizlik olarak değerlendirme ihtimaliniz olacaktır ancak biraz dayanırsanız, sakin bir bağlanma sisteminin de beraberinde gelen tüm avantajların değerini anlarsınız.
Kaçıngan Bağlanma: Bu tarzda, insanlar duygusal yakınlıktan kaçınma eğilimindedirler. Bağımsızlıklarına düşkündürler ve başkalarına ihtiyaç duymaktan hoşlanmazlar. İlişkilerde duygusal ihtiyaçlarını ifade etmekten kaçınırlar ve başkalarına güvenmekte zorlanırlar. Bu tarz, ebeveynlerinin duygusal ihtiyaçlarını dile getirmemeleri nedeniyle geliştirilebilir.
Devre dışı bırakma stratejileri beynimizde tercih edilen partnerde aradığımız yakınlıktan sorumlu olan biyolojik mekanizma olan bağlanma sistemimizi baskılar. Gündelik devre dışı bırakma stratejileri sevdiğiniz ya da seveceğiniz insanın bağımsızlık yolunuzda önünüze çıkmamasını sağlayan bilinçdışı kullandığınız araçlardır ancak günün sonunda bu araçlar sizin bir ilişkide mutlu olma yolunuzdaki engeller olarak karşıya çıkar.
Kaçıngan bağlanma stiline sahip olan bireyler aşağıdaki gibi devre dışı bırakma stratejileri kullanabilir.
*“Bağlanmaya hazır değilim” demek (ya da düşünmek)
*Partnerinizdeki ufak tefek kusurlara takılmak: yemek yiyişi, giyim tarzı vb. şeylerin romantik duygularınızı sekteye uğratmasına izin vermek
*Eski sevgilinin burnunda tuttuğun söylemek
*Başkalarına kur yapmak
*Karşı tarafa hisleri olduğunu vurgularken ona “seni seviyorum” dememek
*İşler yolunda giderken uzaklaşmak
*Geleceği imkansız bir ilişki kurmak
*Partneriniz sizinle konuşurken zihinsel olarak ortamı terk etmek
*Sır saklamak ve meseleleri belirsiz bırakmak, böylece partneri sürekli tahmin yürütür halde tutmak
*Fiziksel yakınlıktan kaçınmak
Kaçıngan bağlanma stiline sahip bireyler için öneriler:
*Devre dışı bırakma stratejilerinizi tanımlamayı öğrenin: Dürtüsel davranmayın. Heyecan duyduğunuz birinin sizin için doğru kişi olmadığını aniden hissetmeye başladığınızda durup düşünün.
*Davranışları yanlış yorumlama eğiliminizin farkında olun: Eğiliminizi tanıyın, gerçekleştiğinde fark edin ve daha makul bir açıdan bakmaya çalışın.
*Kendine yetme vurgusunu azaltın ve ortak desteğe odaklanın: Partneriniz güvenebileceği bir dayanak olduğunu ve yakınlaşmak için çabalamak zorunda olmadığını hissettiğinde ve siz mesafe koyma ihtiyacı hissetmediğinizde ikiniz de dışa dönebilecek ve kendi işinizi yapabileceksiniz.
*Güvenli bir partner bulun: Kaygılı bağlanma stiline sahip biri sizin kaçıngan özelliklerinizi kızıştırır ve bir kısırdöngü oluşur. Güvenli bağlanma stiline sahip insanlar partnerlerini daha güvenli hale getirmeye yatkınlardır.
*İlişki memnuniyeti listesi tutun: Partneriniz hakkında olumsuz düşünme eğiliminde olduğunuzu kendinize her gün hatırlatın. Amacınız partnerinizin davranışlarındaki olumlu kısımları fark etmek olmalı. Her akşam gün içinde olanları düşünmeye zaman ayırın ve partnerinizin küçük de olsa sizin iyiliğiniz için yaptığı en az bir şeyi ve onun hayatınızda olmasından neden memnun olduğunuzu yazın.
*Hayalet eski sevgiliyi yok edin: Kendinizi eski sevgiliyi kafanızda idealize ederken bulursanız onun uygun bir seçenek olmadığını kavrayın. O ilişkiyi nasıl eleştirdiğinizi hatırlayın.
*“O kişi”yi unutun: Listenizdeki maddelere uyan biri gelene ve her şey yerli yerine oturana kadar beklemeyin. Kalabalık içinden seçerek siz onu ruh eşi yapın ve size yaklaşmasına izin vererek özel bir parçanız haline getirin.
*Dikkat dağıtma yöntemini kullanın: Kaçıngan biri için dikkat dağıtan bir şey olduğunda partnere yakınlaşmak daha kolaydır. Başka şeylere –yürüyüşe çıkmak, birlikte yemek yapmak vb.- odaklanmak gardınızı indirmenizi ve sevecen hislere ulaşmanızı sağlar.
Kaygılı Kaçıngan Bağlanma: Bu tarzda, insanlar hem bağımsızlık hem de yakınlık arayışında çıkmazda kalırlar. Hem duygusal yakınlıktan kaçınırlar hem de bu yakınlığı arzularlar. Kendilerine yeterli olduklarını düşünürler ve diğer insanlara güvenmezler. Bu tarz genellikle, ebeveynleri tarafından fiziksel ya da duygusal olarak ihmal edildikleri durumlarda geliştirilir.
Bu güvensiz bağlanma tarzları genellikle çocukluk döneminde oluşur ve ilerleyen yaşlarda da devam edebilir. Güvensiz bağlanma tarzları, yakın ilişkilerde sorunlara neden olabilir ve insanların duygusal ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanmalarına sebep olabilir. Ancak, terapi ve danışmanlık gibi araçlarla bu tarzlar değiştirilebilir ve insanlar daha sağlıklı bir bağlanma stilini benimseyebilirler.

Güvenli bağlanma nedir? Hangi davranışlar gözlemlenir?

Güvenli bağlanma, bağlanma kuramına göre, sağlıklı ve dengeli bir şekilde yakın ilişkiler kurmaya yönelik bir bağlanma stilidir. Güvenli bağlanma tarzına sahip olan kişiler, başkalarına güvenebilirler ve diğer insanlarla duygusal yakınlık kurmaktan hoşlanırlar. Kendi duygularını ve ihtiyaçlarını ifade etmekte rahattırlar ve başkalarının da duygusal ihtiyaçlarını anlarlar.
Güvenli bağlanma tarzına sahip olan insanların davranışları şunları içerebilir:
*Çatışmaları sağlıklı yönetir: Kavga anında savunmaya geçmek zorunda hissetmez, yaralanmaz ya da partnerini cezalandırmaz. Böylece kavganın daha da şiddetlenmesini engeller.
*Zihinsel açıdan esnektir: Eleştiri onlara kendilerini tehdit altında hissettirmez. Yöntemlerini gözden geçirmeye, gerekirse inançlarını ve metotlarını yeniden incelemeye isteklidirler.
*Etkin iletişim kurarlar: Diğerlerinin anlayışlı ve karşılık veren kişiler olmalarını beklerler. Bu sebeple partnerlerine duygularını özgürce, olduğu gibi ifade etmek onlara doğal gelir.
*Oyun oynamazlar: Yakınlık isterler ve karşıdakinin de aynısını istediğini düşünürler. Öyleyse oyun ne gerek var?
*Yakınlık kurmakta rahat, sınırlar konusunda kaygısızdırlar: Yakınlık ararlar ve “birinin ağına düşürülmekten” korkmazlar. Çünkü –kaygılılar gibi- hiçe sayılmaktan korkmaz ya da –kaçınganlar gibi- devre dışı bırakmaya gerek duymazlar. Fiziksel ya da duygusal yakınlığın tadını çıkarmakta zorlanmazlar.
*Çabuk affederler: Partnerleri kırıcı bir şey yaptığında, iyi niyetli olduğunu varsayarlar ve bu nedenle affetmeye yatkınlardır.
Güvenli bağlanma tarzına sahip olmak, insanların sağlıklı ve mutlu ilişkiler kurmalarına yardımcı olur. Güvenli bağlanma tarzı, çocukluk döneminde oluşan bağlanma tarzlarından farklı olarak, terapi ve danışmanlık gibi araçlarla da kazanılabilir.

Bağlanma stillerinizi değerlendirin

Sizin için DOĞRU olan her ifade için daireyi işaretleyin. (Yanıt “doğru” değilse herhangi bir şıkkı işaretlemeyin.)
 
Maddeler A B C
Sıklıkla partnerimin beni sevmekten vazgeçeceğinden endişe duyarım. 0    
Partnerime şefkat göstermekte zorlanmam.   0  
Biri gerçek beni tanıdığında, olduğum kişiden hoşlanmayacağından korkarım. 0    
Bir ayrılığın ardından çabucak toparlanırım.
Birini bu kadar çabuk aklımdan çıkarmam tuhaf.
     0
Bir ilişkide olmadığımda kendimi kaygılı ve eksik hissederim. 0    
Partnerim kendini kötü hissettiğinde ona duygusal destek vermekte zorlanırım.     0
Partnerim uzakta olduğunda, bir başkasıyla ilgileneceğinden korkarım. 0    
Partnerlerime rahatlıkla güvenirim.   0  
Bağımsızlığım ilişkilerimden önemlidir.     0
En derin hislerimi partnerimle paylaşmayı tercih etmem.     0
Partnerime nasıl hissettiğimi gösterirsem benim için aynı şekilde hissetmeyeceğinden korkarım. 0    
Romantik ilişkilerimden genellikle memnunum.   0  
Romantik ilişkilerimde trip atma ihtiyacı hissetmem.   0  
İlişkilerim hakkında çok düşünürüm. 0    
Partnerlerime güvenmekte zorluk çekerim.     0
Bir partnere hızla bağlanma eğilimim vardır. 0    
İhtiyaçlarımı ve isteklerimi partnerime ifade etmekte pek zorlanmam.   0  
Partnerime zaman zaman nedenini bilmeden öfke duyar ve sinir olurum.     0
Partnerimin ruh hali beni çok etkiler. 0    
İnsanların çoğunlukla dürüst ve güvenilir olduğuna inanırım.   0  
Tek bir partnerle yakınlık kurmak yerine, kimseye bağlanmadığım tek gecelik ilişkileri tercih ederim.     0
Kişisel fikirlerimi ve duygularımı partnerimle rahatça paylaşırım.   0  
Partnerim beni terk ederse, bir daha kimseyi bulamayacağımdan endişe duyarım. 0    
Partnerim çok yakınlaştığında gerilirim.     0
Bir çatışma ânında, meselenin gerekçelerini konuşmak yerine, düşünmeden sonradan pişman olacağım şeyler yapma ve söyleme eğilimim vardır. 0    
Partnerimle tartışmak ilişkimizin tamamını sorgulamama sebep olmaz.   0  
Partnerlerim, genellikle benim rahat hissettiğimden daha fazla yakınlık kurmak ister.     0
Yeterince çekici olmadığımdan endişe duyarım. 0    
İlişkilerimde pek dram yaratmadığım için insanların beni sıkıcı bulduğu olur.   0  
Partnerimi ayrıyken özler, bir aradayken kaçma isteği duyarım.     0
Biriyle fikir ayrılığı yaşadığımda düşüncelerimi rahatça ifade edebilirim.   0  
Başka insanların bana bağımlı olduğu hissinden nefret ederim.     0
İlgilendiğim birinin başkalarıyla ilgilenmesi beni korkutamaz. Belli belirsiz bir kıskançlık hissederim ama uçup gider.   0  
İlgilendiğim birinin başkalarıyla ilgilendiğini görünce rahatlamış hissederim. Daha özel bir şeylerin peşinde olmadığını gösterir.     0
İlgilendiğim birinin başkalarıyla ilgilendiğini görmek bana kendimi depresif hissettirir. 0    
Çıktığım kişi soğuk ve uzak davranırsa, ne olup bittiğini merak ederim ama muhtemelen benimle ilgili olmadığını bilirim.   0  
Çıktığım kişi soğuk ve uzak davranırsa, muhtemelen aldırmam, hatta biraz rahatlamış hissederim.     0
Çıktığım kişi soğuk ve uzak davranırsa, bir şeyleri yanlış yaptığımdan endişe duyarım. 0    
Partnerim benden ayrılacak olursa, ona ne kaçırdığını göstermek için elimden geleni yaparım (biraz kıskançlıktan zarar gelmez). 0    
Birkaç aydır çıktığım biri benden ayrılmak isterse, başta incinirim ama daha sonra toparlarım.   0  
Bazen ilişkide istediğimi elde ettikten sonra, artık neyi istediğimden emin olmam.     0
Eski partnerlerimle (tamamen platonik olarak) bağlantıda kalmaktan rahatsızlık duymam. Nihayetinde birçok ortak yönümüz var.   0  
 
A sütunundan işaretlediğiniz kutuların toplamı: __________________
B sütunundan işaretlediğiniz kutuların toplamı: __________________
C sütunundan işaretlediğiniz kutuların toplamı: __________________

Puanlama Anahtarı

Her kategoride ne kadar fazla ifade işaretlediyseniz, ilgili bağlanma stiline ait o kadar özellik taşıdığınız anlamına gelir. A kategorisi kaygılı bağlanma, B kategorisi güvenli bağlanma ve C kategorisi kaçıngan bağlanma stilini temsil ediyor.
Kaygılı: Partnerlerinize yakın olmayı seviyorsunuz ve büyük bir yakınlık kurabiliyorsunuz. Fakat yine de partnerinizin sizin istediğiniz kadar yakın olmak istemeyeceğinden korkuyorsunuz. İlişkiler, duygusal enerjinizin büyük kısmını tüketiyor. Partnerinizin davranışlarında ve halindeki ufak dalgalanmalara karşı fazla duyarlı olma eğiliminiz var ve genellikle algılarınız doğru olsa da partnerinizin davranışlarını fazla kişisel algılıyorsunuz. İlişki boyunca birçok olumsuz duygu hissediyorsunuz ve moraliniz kolayca bozuluyor. Nihayetinde, trip atıyor ya da sonradan pişman olacağınız şeyler söylüyorsunuz. Diğer kişi size fazlasıyla güvence ve rahatlatma sağladığında, kaygılarınızla olan meşguliyetiniz dağılıyor ve memnun hissediyorsunuz.
Güvenli: Bir ilişkide sıcak ve sevgi dolu olmak sizin için doğal. İlişkileriniz hakkında çok fazla endişelenmeden yakınlığın tadını çıkarıyorsunuz. Konu romantizm olduğunda emin adımlarla ilerliyorsunuz ve ilişki meseleleri moralinizi kolayca bozmuyor. İhtiyaçlarınızı ve hislerinizi partnerinize etkin bir şekilde ifade edebiliyorsunuz, partnerinizin duygusal ipuçlarını okumakta ve onlara karşılık vermekte de iyisiniz. Başarılarınızı ve sorunlarınızı partnerinizle konuşuyorsunuz ve size ihtiyacı olduğunda yanında olabiliyorsunuz.
Kaçıngan: Bağımsızlığınızı ve özyeterliliğinizi sürdürmeniz çok önemli. Bu yüzden genelde özerkliği yakın ilişkilere tercih ediyorsunuz. Diğerleriyle yakın olmayı istemenize rağmen, fazla yakınlıktan rahatsızlık duyuyor ve partnerinizi hep belli bir mesafede tutma eğiliminde oluyorsunuz. Romantik ilişkilerinize ya da reddedilme konusuna fazla kafa yormuyorsunuz. Partnerlerinize içinizi açmıyorsunuz ve onlar da genellikle duygusal açıdan uzak olmanızdan şikâyet ediyor. İlişkilerde kontrol ya da sınır ihlali gibi konularda çok hassas davranıyorsunuz.

Partnerinizin bağlanma stillerini değerlendirmek için ipuçları

Kaçıngan Güvenli Kaygılı
Karışık mesajlar veriyor. Güvenilir ve istikrarlı. İlişkide çok fazla yakınlık istiyor.
Bağımsızlığına fazlasıyla değer veriyor. Kararları sizinle birlikte alıyor. Güvensizliklerinden bahsediyor – reddedilmekten korkuyor.
Sizi (ya da eski partnerlerini) değersizleştiriyor. İlişkilere dair görüşleri esnek. İlişki içinde olmadığında mutsuz.
Uzaklaştırma taktikleri uyguluyor – duygusal ve fiziksel. İlişkiyle ilgili konularda iyi iletişim kuruyor. İlginizi/dikkatinizi canlı tutmak için oyunlar oynuyor.
İlişkideki sınırlara vurgu yapıyor. Tartışmalarda uzlaşmaya varabiliyor. Onu neyin rahatsız ettiğini ifade etmekte zorlanıyor. Sizin tahmin etmenizi bekliyor.
Bir ilişkinin nasıl olması gerektiği konusunda gerçeklikten uzak, romantik bir bakış açısı var. Bağlılık ve bağımlılıktan korkmuyor. Trip atıyor.
Güvensiz – partneri tarafından suiistimal edileceğinden korkuyor. İlişkiyi zor bir iş olarak görmüyor. İlişkideki bazı şeyleri kişisel algılamamakta zorlanıyor.
İlişkiler konusunda katı görüşleri ve taviz vermeyeceği kuralları var. Yakınlık, daha fazla yakınlık getiriyor. İlişkinin seviyesini sizin belirlemenizi istiyor.
Tartışma sırasında uzaklaşması gerekiyor, yoksa “patlıyor”. Erkenden aileyle ya da arkadaşlarla tanıştırıyor. İlişkiyle fazla meşgul.
Niyetlerini net olarak belirtmiyor. Hislerini doğallıkla ifade ediyor. En ufak şeylerin ilişkiyi mahvedeceğinden korkuyor, ilginizi canlı tutmak için çabalaması gerektiğine inanıyor.
Aranızda olup bitenlerden bahsetmekte zorlanıyor. Oyunlar oynamıyor. Aldatacağınızdan şüpheleniyor.

Partnerinizin bağlanma stillerini değerlendirin

Puanlama Anahtarı
  1. Asla doğru değil.
  2. Orta derecede doğru.
  3. Çok doğru.
A GRUBU
Puan Açıklama Kulağa nasıl geliyor, nasıl görünüyor?
1   2   3 Karışık mesajlar veriyor. Çok uzak ve soğuk görünürken, bir o kadar kırılgan (ve buna karşı koyamıyorsunuz). Bazen çok sık arıyor, bazen hiç. Zaman zaman “aynı eve çıktığımızda” gibi laflar ediyor, hemen ardından bir çift olarak geleceğiniz yokmuş gibi konuşuyor.
1   2   3 Bağımsızlığına fazlasıyla değer veriyor – bağlılığı ve “muhtaçlığı” küçümsüyor. “Çok fazla alana ihtiyacım var.” “İşim o kadar zaman alıyor ki şu anda hayatımda ciddi bir ilişkiye yer yok.” “Kendine ait bir kariyeri ve hayatı olmayan biriyle birlikte olamam.”
1   2   3 Sizi değersizleştiriyor (ya da eski partnerlerini) – şaka yollu da olsa. Ne kadar kötü harita okuduğunuzla ya da kısa ve tombul olmanızın ne kadar “sevimli” olduğuyla ilgili şakalar yapıyor. Bir zamanlar ilgilendiği biriyle birkaç kez çıktıktan sonra fiziksel bir özelliği yüzünden soğuduğunu anlatıyor. Eski bir sevgilisini aldatmış.
1   2   3 Uzaklaştırma taktikleri uyguluyor – duygusal ve fiziksel. Eski bir ilişkisi altı yıl sürmüş ama ayrı evlerde yaşamışlar. Uyumak için evine gitmeyi, ayrı battaniyeler kullanmayı ya da ayrı bir yatakta uyumayı tercih ediyor. Tek başına tatile çıkmayı tercih ediyor. Tekrar ne zaman görüşeceğinize ya da ne zaman taşınacağına dair planları netleştirmiyor. Birlikte yürürken sizden bir adım önde gidiyor.
1   2   3 İlişkideki sınırlara vurgu yapıyor. “Bunlar BENİM arkadaşlarım ve ailem – uzak dur!” hissi yaratıyor. Kendi evine davet etmekten kaçınıyor, zamanını sizin evinizde geçirmeyi tercih ediyor.
1   2   3 Bir ilişkinin nasıl olması gerektiği konusunda gerçeklikten uzak, romantik bir bakış açısı var. Bir gün mükemmel insanı bulma özleminden bahsediyor. Eski bir ilişkiyi idealize ediyor ama neyin ters gittiği konusu bulanık. “Bir gün eski sevgilim için hissettiklerimi bir başkası için hissedebilir miyim bilmiyorum.”
1   2   3 Güvensiz – partneri tarafından suiistimal
Edileceğinden korkuyor.
 Çıktığı kişilerin onu nikâh masasına oturtma peşinde olduğuna emin.
Partnerinin onu maddi olarak suiistimal edeceğini düşünüyor.
1   2   3 İlişkiler konusunda katı görüşleri ve taviz vermeyeceği kuralları var (ve bunlarla uzlaşmaya mecbursunuz). Belli bir “tip” partner konusunda güçlü tercihleri var: Çok yakışıklı/güzel veya çok zayıf ya da sarışın gibi. Ayrı evlerde yaşamanın ve evlenmemenin en iyi fikir olduğuna emin. “Tüm erkekler/kadınlar böyledir zaten” veya “Evlendikten ya da aynı eve çıktıktan sonra seni değiştirmeye çalışırlar” gibi genellemelerde bulunuyor. İletişim kurmanızın en temel yolu olsa bile telefonda konuşmayı sevmiyor.
1   2   3 Tartışma sırasında uzaklaşması gerekiyor, yoksa “patlıyor”. “Bırak ya boş ver, konuşmak istemiyorum.” Kalkarak, öfkeyle uzaklaşıp gidiyor.
1   2   3 Niyetlerini net olarak belirtmiyor – duygularını tahmin etmeyi karşısındakine bırakıyor. Birliktelik uzun sürmesine rağmen “seni seviyorum” demiyor. Bir yıl yurtdışında yaşamaktan bahsediyor ama bunun sizi ne durumda bırakacağından söz etmiyor.
1   2   3 Aranızda olup bitenlerden bahsetmekte zorlanıyor. İlişkinin nereye gittiği konusunda rahatça soru soramıyorsunuz. Bir şeyden rahatsız olduğunuzu söylediğinizde, “Üzgünüm…” diyor ve daha fazla açıklama yapmıyor. Bazı konular asla konuşulamıyor.
 
A Grubu Toplam Puanı: __________________
 
B GRUBU
Puan Açıklama Kulağa nasıl geliyor, nasıl görünüyor?
1   2   3 Güvenilir ve istikrarlı. Arayacağını söylediğinde arıyor. Önceden plan yapıyor ve plana riayet ediyor. Yapamadığında, önceden bilgi veriyor, özür diliyor ve alternatif bir plan oluşturuyor. Verdiği sözleri bozmuyor. Sözünü tutamaması durumunda açıklama yapıyor.
1   2   3 Kararları sizinle birlikte alıyor (tek taraflı davranmıyor). Planları tartışıyor, fikrinizi duymadan karar vermekten hoşlanmıyor. Plan yaparken tercihlerinizi göz önünde bulunduruyor. En iyisini kendisinin bildiğini varsayarak hareket etmiyor.
1   2   3 İlişkilere dair görüşleri esnek. Yaş ve görünüm olarak belli tipte birini aramıyor. Birlikte yaşamak ya da ortak banka hesabı açmak gibi farklı düzenlemelere açık.
“Tüm erkekler/kadınlar böyledir zaten”, “Evlendikten ya da aynı eve çıktıktan sonra seni değiştirmeye çalışırlar” gibi genellemeler yapmıyor.
1   2   3 İlişkiyle ilgili konularda iyi iletişim kuruyor. İlişkinin gidişatı ve gelecekte birlikteliğinizi nasıl gördüğü konusunda (cevaptan hoşlanmayacak olsanız dahi) rahatça soru sorabiliyorsunuz. Bir şey onu rahatsız ettiğinde anlatıyor, trip atmıyor ya da tahmin etmenizi beklemiyor.
1   2   3 Tartışmalarda uzlaşmaya varabiliyor. Sizi gerçekten neyin rahatsız ettiğini anlamak ve konuya parmak basmak için elinden geleni yapıyor. Bir yanlış anlaşılma olduğunda çözüme ulaşmak için tek yaptığı haklılığını ispatlamak değil.
1   2   3 Bağlılık ve bağımlılıktan korkmuyor. Onun alanına ya da özgürlüğüne müdahale etmeye çalıştığınız konusunda endişe duymuyor. Sizin veya başka partnerlerin onu evlenmek, parasını almak vb. için tuzağa düşürmeye çalışmasından korkmuyor.
1   2   3 İlişkiyi zor bir iş olarak görmüyor. Bir ilişkinin ne kadar uzlaşma ve çaba gerektirdiğinden bahsetmiyor. Şartlar uygun olmadığında (işin çok zamanını alması gibi) dahi yeni bir ilişkiye başlamaya hazır.
1   2   3 Yakınlık, daha fazla yakınlık getiriyor (uzaklığın aksine). Duygusal veya içinizi döktüğünüz bir konuşmanın ardından, yanınızda olduğunu hissettiriyor. Bir anda korkup uzaklaşmıyor! Geceyi birlikte geçirdikten sonra (sadece seksin ne kadar güzel olduğunu değil) onun için ne kadar çok şey ifade ettiğinizi anlatıyor.
1   2   3 Erkenden aileyle ve arkadaşlarla tanıştırıyor. Arkadaş çevresine dahil olmanızı istiyor. Ailesiyle tanışmanız konusunda girişimde bulunmasa da onlarla tanışmak ya da sizinkilerle tanıştırmak isterseniz bunu memnuniyetle yapıyor.
1   2   3 Hislerini doğallıkla ifade ediyor. Genellikle size karşı hislerini daha ilk zamanlarda anlatıyor. “Seni seviyorum” cümlesini cömertçe kullanıyor.
1   2   3 Oyunlar oynamıyor. Sizi tahmin yapmak durumunda bırakmıyor ve kıskandırmıyor. “Ben iki kere aradım, şimdi onun sırası” ya da “Beni aramak için tüm gün bekledi, şimdi ben de bir gün bekleyeceğim” gibi hesaplar yapmıyor.
 
B Grubu Toplam Puanı: __________________
 
C GRUBU
Puan Açıklama Kulağa nasıl geliyor, nasıl görünüyor?
1   2   3 İlişkide çok fazla yakınlık istiyor. Tatillere beraber gitmeyi, aynı eve çıkmayı, tüm zamanı birlikte geçirmeyi (kendisi başlatmasa bile) daha en baştan kabul ediyor. Fiziksel temastan (el ele tutuşmak, okşamak, öpüşmek) çok hoşlanıyor.
1   2   3 Güvensizliklerinden bahsediyor – reddedilmekten korkuyor. Geçmiş ilişkileriniz hakkında çok fazla soru soruyor ve kıyaslamada nerede durduğunu belirlemeye çalışıyor. Eski sevgilinize duygularınızın sürüp sürmediğini anlamaya çalışıyor.
Sizi memnun etmek için çok çabalıyor. Bir gün ona olan hislerinizi ya da cinsel çekiminizi kaybedeceğinizden korkuyor.
1   2   3 İlişki içinde olmadığında mutsuz. Öyle söylemese dahi, birini bulmak istediğini hissedebilirsiniz. Bazen konuşmalarınızın “müstakbel karı/koca” mülakatı olduğunu hissedersiniz.
1   2   3 İlginizi/dikkatinizi canlı tutmak için oyunlar oynuyor. Birkaç gün aramadığınızda uzak ve ilgisiz davranıyor. Meşgul ya da müsait değilmiş gibi yapıyor. Bazı durumları ilginizi çekmeye çalışmak için kullanıyor.
1   2   3 Onu neyin rahatsız ettiğini ifade etmekte zorlanıyor. Sizin tahmin etmenizi bekliyor. Üstü kapalı imaları çözerek neden keyifsiz olduğunuzu anlamanızı bekliyor. (Bu işe yaramazsa, davranışlarıyla ifade ediyor.)
1   2   3 Trip atıyor – aranızdaki sorunu çözmek yerine. Bir tartışma esnasında ayrılmakla tehdit ediyor (ama sonrasında fikrini değiştiriyor). İhtiyaçlarını ifade etmiyor ama birikmiş kırgınlıkları yüzünden kötü davranıyor.
1   2   3 İlişkideki bazı şeyleri kişisel algılamamakta zorlanıyor. Bir davet verdiğinde, geç saatlere dek çalışıp katılamadığınızda, “Arkadaşlarımla tanışmak istemiyorsun” gibi yorumluyor. Eve yorgun geldiğinizde ve konuşmak istemediğinizde, “Beni artık sevmiyorsun” diye yorumluyor.
1   2   3 İlişkinin seviyesini sizin belirlemenizi
istiyor – böylece incinmeyecek.
 Siz arayınca arıyor, siz duygularınızı söyleyince söylüyor (en azından başlarda). Risk almıyor.
1   2   3 İlişkiyle fazla meşgul. Bir görüşmenin ardından, siz eve yatmaya gidiyorsunuz. O eve gidip her detayı arkadaşlarıyla didikliyor. Ardından zaman zaman şu arkadaşının bunu dediğinden, bu arkadaşının şunu dediğinden bahsediyor. Birlikte olmadığınızda arıyor, bol bol mesaj atıyor ya da sizin aramanızı bekleyerek hiç aramıyor (savunma tepkisi).
Sizi gizlice takip ediyor. Gizli bir numaradan arıyor, evinizin önünden geçiyor ya da gitme ihtimaliniz olan yerlere “tesadüfen” uğruyor.
1   2   3 En ufak şeylerin ilişkiyi mahvedeceğinden
korkuyor, ilginizi canlı tutmak için çabalaması gerektiğine inanıyor.
 “Bugün seni çok aradım, benden bıkmandan korkuyorum” ya da “Ailene kendimi çok iyi tanıtamadım, şimdi benden nefret edecekler” gibi şeyler söylüyor.
1   2   3 Aldatacağınızdan şüpheleniyor. Şifrelerinizi alıyor ve e-postalarınızı kontrol ediyor. Nerede olduğunuz konusunda fazla hassas. Eşyalarınızı karıştırarak kanıt arıyor.
 
C Grubu Toplam Puanı: __________________
Puanlama Anahtarı
11-17 Çok düşük: Partneriniz muhtemelen bu bağlanma stiline sahip değil.
18-22 Orta seviye: Partneriniz bu bağlanma stiline yatkınlık gösteriyor.
22-33 Yüksek: Partneriniz kesinlikle bu bağlanma stiline sahip.
A Grubu’ndan 23 ya da daha yüksek puan: Partnerinizin/flörtünüzün kaçıngan bağlanma stiline sahip olduğu görülüyor. Bu durumda, yakınlığa ve samimiyete kesin gözüyle bakamazsınız. Güvenli ya da kaygılı birinin temel bir yakınlık isteği olur, kaçıngan biri bu isteği karşılamaz. İkisinin de bağlanmaya ve sevgiye ihtiyacı varken, beyinleri bağlanmak üzere temel bir mekanizma çalıştırırken, yakınlaştıkça boğulur gibi hissederler. Kaçınganlar söz konusu olduğunda günlük konuşmalar bile, konu hangi kanalı izleyeceğiniz ya da çocukları nasıl büyüteceğiniz olduğu fark etmeksizin, alan ve bağımsızlık konusuna gelir. Genellikle isteklerine boyun eğmek durumunda kalırsınız – aksi takdirde geri çekilirler. Araştırmalar, kaçıngan birinin yine bir kaçınganla çıkma ihtimalinin düşük olduğunu gösteriyor. Kaçınganlar her şeyi bir arada tutan o birleştirici hammaddeye sahip değildir.
B Grubu’ndan 23 ya da daha yüksek puan: Partnerinizin/flörtünüzün güvenli bağlanma stiline sahip olduğu görülüyor. Bu tür insanlar yakın olmak ister, aynı zamanda da reddedilmeye büyük tepki göstermezler. Mesajlarını karşı tarafa doğru ama suçlayıcı olmayacak şekilde iletmeyi beceren iyi iletişimcilerdir. Bu bağlanma stilinde biriyle yakınlık kurduğunuz zaman, yakınlık için uzlaşmanız gerekmez: O size zaten verilir. Bu da ikinizi birden özgür kılar, hayatın tadını çıkarır ve büyürsünüz. Sizin bakış açınızı dinler ve ikiniz için de uygun bir yol bulmaya çalışırlar. Partner konusunda içten gelen bir kabulleri vardır. Mesela partnerlerinin iyiliğinin kendi ellerinde olduğunu ve tam tersinin de geçerli olduğuna inanırlar. Bu özellikler sayesinde tamamen kendiniz olabilirsiniz. Böylece, araştırmaların da gösterdiği gibi, mutluluğunuz ve iyiliğiniz için en önemli etkenlerden biri gerçekleşmiş olur.
C Grubu’ndan 23 ya da daha yüksek puan: Partnerinizin/ flörtünüzün kaygılı bağlanma stiline sahip olduğu görülüyor. Onun düşünme biçimini anlamaya çalışma zahmetine girdiğiniz sürece bu kötü bir şey sayılmaz. Kaygılı bağlanma stiline sahip biri yakınlığı çok ister ama bu yakınlığı tehdit edebileceğini hissettiği en ufak şeylere karşı bile fazla hassas davranır. Zaman zaman bilinçdışı davranışlarınızı ilişkiye tehdit olarak yorumlar. Bu olduğunda endişeye boğulur ve sıkıntılarını etkin bir şekilde ifade etme becerisinden yoksun davranır. Bunun yerine tavır koyar ve olay yaratır. En ufak şeylere hassasiyet göstermeleri ve sıkıntının katlanmasıyla bu bir kısırdöngüye dönüşür. Bu göz korkutucu durabilir ama vazgeçmeden önce yeterince duyarlı ve korkularını yatıştırmada etkili olursanız –ki bu mümkün– gerçekten sevecen ve kendini size adamış bir partneriniz olacağını bilmeniz önemli. Sıcaklık ve güven ihtiyaçlarına karşılık verirseniz, duyarlılıkları yatışır ve isteklerinize karşılık veren, yardımcı ve kendini adamış partnerler olurlar. Dahası, zamanla korkularını ve duygularını daha iyi ifade etmeyi öğrenirler ve sizin de tahmin yürütme durumunuz gittikçe azalır.

KAYNAKÇA VE OKUMA ÖNERİLERİ

Bağlanma – Amir Levine
Sevgi ile Bağlanma – Stan Tatkin